Olayların oluş sırasına göre sıralanmasına ne denir? Sorusunu kısaca, ‘kronoloji’ olarak cevaplayabiliriz. İlkokul Türkçe dersinde karşımıza çıkan temel sorulardan biri bu olup, kronoloji kavramı ayrıca tarih ile de bağlantılıdır.

Bu yazıda kronolojinin tanımı, kapsamı, olayların oluş sırasına göre sıralanmasına yönelik örnekler bulacak ve bu konuyu daha iyi anlamak isteyen bir öğrenciyseniz, içeriğimiz sayesinde bunu kolayca başarabileceksiniz. İlerlet Online Eğitim Platformu üzerinden eğitim paketleri satın alarak sınavlara en iyi şekilde hazırlanabilirsiniz.

Olayların Oluş Sırasına Göre Sıralanmasına Ne Ad Verilir?

Meydana gelen hâdiseleri, ne zaman gerçekleştiklerine bağlı olarak belli bir sıra dâhilinde ele almaya ‘kronoloji’ denilmektedir. Kronolojik sıralamada olaylar; gün, ay ve yıl faktörleri göz önünde bulundurularak, yaşanma tarihine göre sıraya konur.

Örneğin; bir kişi otobiyografisini yazarken önce ne zaman doğduğunu belirtir, daha sonra ilkokulu nerede bitirdiğinden bahseder. Sonra lise eğitimine değinir. Böylece olayları kronolojik sıraya göre sıralamış olur.

Olayları kaleme alırken veya birine sözlü olarak anlatırken, cümle yapısını doğru kurabilmek ve akışı bozmamak için sıralamaya dikkat etmemiz gerekir. Bunun için ilk olarak olay örgüsünün başlangıcıyla giriş yapar, daha sonra bu olay zincirindeki halkaları âdeta bir yapbozun parçaları gibi tamamlarız.

Bunu yaparken sıralamayı sağlamak için belli başlı sözcüklerden yararlanırız. (Daha sonra, ardından vb.)

Bu, anlatıma anlaşılabilirlik kazandırır ve daha etkili olmasına imkân tanır. İlkokul Türkçe dersinde sıkça işlenen ve özellikle 5. Sınıf konuları arasında önemli bir yer tutan bu konu, testlerde de geniş bir alana sahiptir.

Kronoloji Nedir?

Olayların tarihsel sıralamasıyla ilgili bilim dalına kronoloji denir. Tarih bilimiyle iç içe olan kronoloji, oluşum süreçlerini tarihleme ve raporlamayla uğraşır.

Öte yandan kronoloji; arkeoloji, jeoloji, astronomi, paleontoloji gibi bilim dalları için de önem taşır.

Önemli zamanları belirtme; uzun bir sürece yayılan savaş ve benzeri olayları parçalara bölerek anlatma gibi amaçlar doğrultusunda kronolojik sıralamadan faydalanırız. Bu tarihsel sıralama olayları birbirine karıştırmadan aktarma fırsatı sunar. Böylece kişiler hangi olayın önce, hangisinin daha sonra olduğunu; bunların ne zaman meydana geldiğini, aralarındaki ilişkiyi daha iyi kavrar.

Savaşların yanı sıra devletlerin kuruluşu ve yıkılışı, devrimler, inkılâplar ve bunun gibi pek çok hadise kronolojik sıralama yöntemiyle akıcı bir biçimde anlatılabilir. Etkili bir anlatım için kronolojik sıralamaya gereksinim duyulur. Konuyu saptırmadan anlatmak, olay örgüsünden kopmamak ve hepsini ortak paydada toplamak için tarihsel sıralama yöntemine ihtiyaç vardır. Bu sayede olaylar âdeta bir film şeridi gibi gözümüzün önünde canlanır ve hafızamızda daha kolay yer edinir.

Olayları Oluş Sırasına Göre Sıralama Nasıl Yapılır?

Bunun için cümlelerin başında bazı ifadelere yer verilir. Örneğin, onlardan bir kısmı şu şekildedir:

• Sonra,
• Önce,
• Daha sonra,
• Ardından,
• Bunun üzerine,
• En sonunda,
• İlk önce,
• Evvelâ,
• İlk olarak.

Oluş Sırasına Göre Kurulan Cümle Örnekleri:

Konuyu pekiştirmek için bu noktada şu örnekleri vermemiz yerinde olacaktır:

• Önce arkadaşıma uğradım.
• Daha sonra eve gittim.
• Ardından ödevlerimi yaptım.
• En sonunda uyuyakaldım.

Bununla beraber, sonra veya önce gibi kelimeler kullanmadan da olayları oluş sırasına göre sıralamanız istenebilir. Buna şöyle bir örnek verebiliriz:

• Ali kanadı kırılmış bir kuşa rastladı.
• Ali bunu alıp evine götürdü.
• Ali kuşun kanadı iyileşsin diye ilaç sürdü.

Olayların oluş sırasına göre sıralanmasına ne denir? Diye merak edenler, testlerde bu tarz soruların genellikle karışık cümlelerden oluştuğunu bilmelidir. Yani soruda olaylar numaralandırılmış cümleler hâlinde verilir. Karışık bir şekilde verilen bu cümleleri sizin sıraya koymanız istenir. Yukarıdaki bilgileri dikkate alarak bunu kolayca yapabilir ve kronolojik bir sıralama oluşturabilirsiniz.

Türkçe, Dil Bilgisi ve Edebiyat alanında konu anlatımı, güncel soru arşivi, deneme sınavı ve size özel dijital kurs ihtiyaçlarınız için İlerlet.com platformunu tercih edebilir; başarı yolunda adımlarınızı hızlandırarak rakipleriniz arasından sıyrılabilirsiniz.